کد مطلب:161780 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:266
مستأکل به علم
ثقه الاسلام كلینی در جامع «كافی» در باب المستأكل بعلمه و المباهی به
روایت نموده از ابی عبدالله الصادق علیه السلام كه فرموده: «من اراد الحدیث لمنفعة الدنیا لم یكن له فی الاخرة نصیب و من اراد به الاخرة اعطاه الله خیرالدنیا و الاخرة» هر كس قصد كند از حدیث (یعنی از یاد گرفتن و نقل آن برای دیگران) منفعت دنیویه را كه به وسیله آن مالی به دست آرد، برای او در آخرت حظ و نصیبی نخواهد بود و هر كه قصد كند از تعلیم و تعلم آن خیر آخرت را، خداوند به او عطا می فرماید خیر دنیا و آخرت را. و نیز فقره اول را در آن جا از آن جناب به سند دیگر روایت كرده. [1] .
و شیخ فقیه محمد بن ادریس حلی در كتاب «سرائر» از كتاب ابی القاسم جعفر بن محمد بن قولویه نقل كرده كه او از جناب ابی ذر رحمةالله روایت كرده كه فرمود:
«من تعلم علما من علم الاخرة یرید به عرضا من عرض الدنیا لم یجد ریح الجنة». هر كه بیاموزد علمی از علوم آخرت را و غرض او از آن یاد گرفتن، تحصیل متاعی باشد متاعهای دنیا، بوی بهشت را نخواهد شنید. [2] و شیخ ابن ابی جمهور احسائی در كتاب «غوالی اللثالی» روایت كرده از امیرالمؤمنی علیه السلام كه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «من اخذ العلم من اهله و عمل به نجی و من اراد به الدنیا فهو حظه» [3] هر كس بستاند علم را از اهلش و به آن عمل كند، نجات یافته؛ و هر كه قصد كند به آن تحصیل دنیا را، پس بهره او از آن علم همان است كه قصد كرده و تحصیل نموده؛ (یعنی دیگر از آخرت خظ و نصیبی ندارد). و سلیم بن قیس هلالی از اصحاب امیرالمومنین علیه السلام همین مضمون را در كتاب خود از آن جناب بازیادتی نقل كرده كه «من اراد به الدنیا هلك و هو حظه» [4] .
و حاصل زیادی آن كه علاوه بر نداشتن نصیبی در آخرت، هلاك نیز شده؛ جهت این معامله كه علم دین داده و مال دنیا گرفته چنان كه شرحش بیاید. و بر این مضمون اخبار بسیار است.
روایت نموده از ابی عبدالله الصادق علیه السلام كه فرموده: «من اراد الحدیث لمنفعة الدنیا لم یكن له فی الاخرة نصیب و من اراد به الاخرة اعطاه الله خیرالدنیا و الاخرة» هر كس قصد كند از حدیث (یعنی از یاد گرفتن و نقل آن برای دیگران) منفعت دنیویه را كه به وسیله آن مالی به دست آرد، برای او در آخرت حظ و نصیبی نخواهد بود و هر كه قصد كند از تعلیم و تعلم آن خیر آخرت را، خداوند به او عطا می فرماید خیر دنیا و آخرت را. و نیز فقره اول را در آن جا از آن جناب به سند دیگر روایت كرده. [1] .
و شیخ فقیه محمد بن ادریس حلی در كتاب «سرائر» از كتاب ابی القاسم جعفر بن محمد بن قولویه نقل كرده كه او از جناب ابی ذر رحمةالله روایت كرده كه فرمود:
«من تعلم علما من علم الاخرة یرید به عرضا من عرض الدنیا لم یجد ریح الجنة». هر كه بیاموزد علمی از علوم آخرت را و غرض او از آن یاد گرفتن، تحصیل متاعی باشد متاعهای دنیا، بوی بهشت را نخواهد شنید. [2] و شیخ ابن ابی جمهور احسائی در كتاب «غوالی اللثالی» روایت كرده از امیرالمؤمنی علیه السلام كه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «من اخذ العلم من اهله و عمل به نجی و من اراد به الدنیا فهو حظه» [3] هر كس بستاند علم را از اهلش و به آن عمل كند، نجات یافته؛ و هر كه قصد كند به آن تحصیل دنیا را، پس بهره او از آن علم همان است كه قصد كرده و تحصیل نموده؛ (یعنی دیگر از آخرت خظ و نصیبی ندارد). و سلیم بن قیس هلالی از اصحاب امیرالمومنین علیه السلام همین مضمون را در كتاب خود از آن جناب بازیادتی نقل كرده كه «من اراد به الدنیا هلك و هو حظه» [4] .
و حاصل زیادی آن كه علاوه بر نداشتن نصیبی در آخرت، هلاك نیز شده؛ جهت این معامله كه علم دین داده و مال دنیا گرفته چنان كه شرحش بیاید. و بر این مضمون اخبار بسیار است.
[1] اصول كافي، كليني، تحقيق علي اكبر غفاري، ج 1، ص 46، باب المستاكل بعلمه و المباهي به، حديث 302، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ پنجم، 1363 ش. در اين باب رواياتي ديگر است كه توجه به آن تنبه برانگيز است. در حديث چهارم از اين باب آمده است كه امام صادق عليه السلام فرمودند: هر گاه عالمي را شيفته دنيا ديديد، در گرفتن دين خود از او، اعتماد نكنيد، پس همانا دوستدار هر چيز، آنچه دوست دارد نگاه مي دارد. پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: خداوند به داود وحي فرستاد كه اي داود: ميان من و خودت عالم شيفته به دنيا را قرار مده؛ زيرا ترا از راه دوستي با من باز مي دارد. پس همانا اينان دزدان و ربايندگان من اند. كمترين كاري كه با آنان انجام خواهم داد اين است كه شيريني مناجاتم را از دلهاي آنان خواهم گرفت. در روايت پنجم باب آمده است: امام صادق عليه السلام از پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم نقل مي كند كه فرمود: الفقهاء امناء الرسل مالم يدخلوا في الدنيا. فقيهان امينان پيامبران اند هنگامي كه داخل دنيا نشوند. از حضرت سؤال شد كه دخول در دنياي فقيهان چيست؟ فرمود دنباله روي سلاطين و قدرتمندان. پس هرگاه چنين كردند، دين خود را از آنها دور داريد. رك ايضا، بحارالانوار، مجلسي، ج 2، ص 36، باب 9، حديث 38 به نقل از نوادر راوندي.
[2] كتاب السرائر، ابن ادريس، تحقيق جامعه مدرسين، ج 3، ص 636، قم موسسه انتشارات اسلامي، بي تا؛ رك ايضا، مستدرك وسائل الشيعه، محدث نوري، تحقيق موسسه آل البيت عليه السلام، ج 12، باب 52 من ابواب جهادالنفس، حديث 6.
[3] غوالي اللئالي، ابن ابي جمهور، تحقيق شيخ مجتبي عراقي، ج 4، ص 77، حديث 66، قم، مؤلف، طبع اول، 1045 ه-ق؛ اصول كافي، كليني، تحقيق علي اكبر غفاري، ج 1،ص 46، باب المستاكل بعلمه و المباهي به، حديث 1؛ بحارالانوار، مجلسي، ج 2، ص 35، باب 9. حديث 37؛ تهذيب الاحكام، شيخ طوسي، ج 6، ص 328، حديث 906.
[4] سليم بن قيس سمعت اباالحسن عليه السلام يحدثني و يقول ان النبي صلي الله عليه و آله و سلم قال: «منهومان لايشبعان... و من اخذ العلم من اهله و عمل به نجا و من اراد به الدنيا....در ادامه همين روايت آمده است: و ان اشد اهل النار ندامة و حسرة رجل دعا عبدا الي الله فاستجاب له فاطاع الله فدخل الجنه و عصي الله الداعي فادخل النار «بتركه علمه» كتاب سليم بن قيس، تحقيق شيخ محمد باقر انصاري، ج 2، ص 718، قم، نشرالهادي، چاپ اول، 1415 ه-ق - 1373 ه-ش. در كافي همين روايت از سليم بن قيس نقل شده، ولي قسمتي از آخر روايت نيامده است. رك: اصول كافي، كليني، تحقيق علي اكبر غفاري، ج 1، ص 46، حديث 1؛ رك ايضا: بحارالانوار، مجلسي، ج 1، ص 35، باب 9، حديث 37 با كمي تغيير در عبارات.